ارقام ستینی

ارقام ستینی

مقالت اول زیج بهادرخانی در محاسبات و ارقام هندیه و ارقام ستینی ومصطلحات تقویم است . 

 

ارقام هندی همان 1،2،3 الی 9 می باشد . که بر مبنا حساب ده گانی می باشد .

و اهل زیج اکثر بنای محاسبه خود را بر حروف  "جمل " میدارند

یعنی ابجد ، هوز الی ضظغ   وبرای هر حرف یک عدد معادل قرار می دهند .

ارباب ریاضی محیط دایره را بر 360 قسم مساوی قسمت می کنند .

وهرقسم را یک درجه نامند . وهر درجه را 60 قسمت می کنند . وهر قسم را یک دقیقه نامند .

و هر دقیقه را 60 قسمت کنند وهر قسم را یک ثانیه نامند .

و بدین ترتیب تا هر چقدر خواهند تقسیم کنند .

واین را اجزای محیطی خوانند .

در زیج شعاع دایره مثلثاتی  60 می باشد .

ارقام ستینی یا حساب شصتگانی .

ارقام ستینی را غالبا به حروف جمل می نویسند .

مثال : " کا یه م " که بالای حروف درجه را با  "جه" دقیقه را " قه " و ثانیه را با  " نیه " نمایش می دهند .

عبارت بالا می شود : 21 درجه و 15 دقیقه و چهل ثانیه .

مثال :  "  کا یه م  " را با  " یا یب یح " جمع کنید .

یعنی      +   40     15    21                                                                                                               کا    یه     م

                         18   12    11                                                                                                              یا    یب    یح

              ---------------                                                                                                                     ----------

                        58     27    32   = 32 درجه و 27 دقیقه و 58 ثانیه                                                   لب     کز      نح   

به حروف جمل می شود . لب (جه)  کز (قه) نح (نیه)  . البته رسم الخط زیج قدری متفاوت است . که بعدا انشالله توضیح خواهم داد .

حساب ستینی یا شصتگانی  مثل   حساب اعداد مرکب است .  یعنی هر عدد با هم مرتبه خودش محاسبه می شود . درجه با درجه  یا روز با روز یا برج با برج . 

در ادامه یک    مقاله     قرار می دهم . ارقام ستینی مفصل شرح داده شده است .